فنول (Phenol) – کد 100201
معرفی محصول
فنول که بهنامهای هیدروکسیبنزن (Hydroxybenzene)، کربولیک اسید (Carbolic Acid) یا Benzenol نیز شناخته میشود، یک ترکیب آلی معطر با فرمول شیمیایی C₆H₅OH و وزن مولکولی 94.11 گرم بر مول است. این ماده بهصورت جامد بلوری سفید یا کریستالهای سفید عرضه میشود و از سادهترین ترکیبات گروه فنلها به شمار میرود. ویژگیهای ساختاری خاص فنول باعث شده تا در طیف گستردهای از کاربردهای صنعتی، آزمایشگاهی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرد.
کاربردها
۱. سنتز شیمیایی و مواد واسطه
فنول نقش مهمی در سنتزهای شیمیایی دارد و بهعنوان واسطه در تهیه رزینها، پلاستیکها، لاستیکها و ترکیبات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. بهطور خاص، در تهیه رزولها (Resoles)، نوولاکها (Novolacs) و پلیاسترها کاربرد فراوان دارد.
۲. صنعت داروسازی و بهداشت
در تولید داروها، ضدعفونیکنندهها و ترکیبات بهداشتی فنول بهعنوان ضد میکروبی و ضدعفونیکننده قوی کاربرد دارد. همچنین سابقه استفاده در فرمولاسیون بیهوشیها و ضدعفونی پوست قبل از جراحی نیز دارد.
۳. صنایع آرایشی و شوینده
فنول در مقدارهای کنترلشده در صابونها، شویندهها و محصولات آرایشی خاص بهعنوان عامل فعال شیمیایی یا افزودنی کاربرد دارد.
۴. آنالیزهای آزمایشگاهی
این ماده بهعنوان مرجع یا واکنشدهنده در آزمایشهای شیمیایی و بیوشیمیایی به کار میرود، بهخصوص در واکنشهایی که نیاز به گروه هیدروکسیل فعال دارند.
خواص و ویژگیهای شیمیایی
فنول یک ترکیب آلی معطر است که گروه هیدروکسیل (-OH) به حلقه بنزن چسبیده است، که باعث اکتشافپذیری بیشتری نسبت به بنزن و واکنشپذیری در جایگاههای مشخص حلقه میشود. این ترکیب در حلالهای آلی مانند الکل و اتر محلول است و در آب نیز تا حدودی قابلیت حل شدن دارد.
ایمنی و احتیاط
فنول یک ماده شیمیایی سمی، خورنده و تحریککننده قوی است و باید هنگام کار با آن احتیاط زیادی رعایت شود:
-
تماس با پوست و چشم: میتواند باعث سوختگی، تحریک و آسیب بافتی شود؛ استفاده از دستکشهای مقاوم، عینک ایمنی و روپوش آزمایشگاهی الزامی است.
-
استنشاق بخارات: ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی و سردرد شود؛ بهتر است در محیط دارای تهویه مناسب یا هود انجام شود.
-
نگهداری: باید در ظرف دربسته، دور از منابع حرارت و نور مستقیم نگهداری شود تا از تجزیه یا خطرات ایمنی جلوگیری گردد.
جمعبندی
فنول (Phenol) کد 100201 یک ترکیب شیمیایی آلی معطر با طیف گسترده کاربردهای صنعتی، آزمایشگاهی و تحقیقاتی است که بهدلیل ساختار فعال و ویژگیهای شیمیایی مهماش در سنتزهای شیمیایی، تولید مواد واسطه، داروسازی و شکلدهی ترکیبات صنعتی کاربرد دارد. با رعایت کامل نکات ایمنی، این ماده میتواند در کاربردهای تخصصی بهطور مؤثر مورد استفاده قرار گیرد.